سامانه پژوهشی – بررسی مؤلفه‏های تکنولوژی در بهبود مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی کرمانشاه- قسمت ۸

۱۰-در دائره‏المعارف آمریکایی چنین آمده است: تکنولوژی به شیوه‏های ساختن اشیاء و انجام کارها اطلاق می‏شود (دفتر تحقیقات صنعتی، ۱۳۶۷).
۱۱-تکنولوژی عبارت است از دانش، روش‏های مربوط به پرورش، ساخت و پردازش چیزی به ویژه در مورد چگونگی ساخت و کاربست ابزار و وسایل و ماشین‏آلات.
۱۲- فرهنگ لاروس تکنولوژی را چنین تعریف می‏کند: تکنولوژی مطالعه ابزارها، شیوه‏ها و روش‏های مورد استفاده در حوزه‏های گوناگون صنعت می‏باشد (آتشگر، ۱۳۷۵).
۱۳- تعریف تکنولوژی از دیدگاه رابینز: تکنولوژی را ترکیبی از اطلاعات، تجهیزات فنون و فرآیندهای مورد نیاز برای تبدیل داده به ستاده تعریف می‏نمایند (فقیه، ۱۳۸۰).
۲-۱-۱ مفهوم تکنولوژی
به بیانی ساده‏تر تکنولوژی روش انجام کار و ابزاری است که توسط آن به اهداف خود نایل می‏شویم.
معمولاً تکنولوژی را در ردیف سخت‏افزار (از قبیل ماشین‏آلات کامپیوتر یا وسایل بسیار پیشرفته الکتریکی) به حساب می‏آورند ولی تکنولوژی بسیار فراتر از ماشین‏آلات است. در کنار مشخصه سخت‏افزاری موارد تکنولوژی دیگری از جمله نرم‏افزاری و مهارت‏های انسانی نیز در کار هستند.
زلنی^[۶] (۱۹۸۶) چنین عنوان می‏کند که هر تکنولوژی شامل سه جزء قابل تمایز از یکدیگر و دارای اهمیت یکسان است این اجزاء عبارتند از:
سخت‏افزار: ساختار فیزیکی و استقرار منطقی تجهیزات با ماشین‏آلات که برای انجام وظایف لازم به کار می‏روند.
نرم‏افزار: دانش استفاده از سخت‏افزار در راه انجام وظایف لازم.
مغز نرم‏افزار: دلایل استفاده از تکنولوژی در مسیری مشخص که می‏توان آن را “دانش چرایی” دانست.^[۷]
علاوه بر سه جزء بالا، جزء دیگری نیز باید به طور مستقل در نظر گرفته شود، چرا که تمامی سطوح دستیابی به تکنولوژی را شامل می‏شود:
دانش فنی : «دانش کسب شده یا به دست آمده یا مهارت‏های فنی مرتبط با چگونگی انجام صحیح کارها، دانش فنی می‏تواند نتیجه تجربه، انتقال دانش یا فعالیت‏های عملیاتی باشد. دانش فنی را می‏توان از طریق روش شناخته شده انتقال تکنولوزی نیز به دست آورد» (خلیل، ۱۳۸۳)
۲-۱-۲ اهمیت تکنولوژی
امروزه نمی‏توان اقتصاد یک کشور را بدون توجه به چشم‏انداز اقتصاد جهانی مورد بررسی قرار داد.به علاوه فرآیند توسعه اقتصادی خود تابع پیشرفت مداوم و مستمر زمینه‏های علمی و تکنولوژی است.همین امر است که مقوله تکنولوژی را به پدیده‏ای ظریف و حساس بدل می‏گرداند. حرکت اقتصاد جهانی تمامی کشورها را ناگزیر به استفاده تکنولوژی نوین می‏کند.
در جمع‏بندی نقطه‏نظرات صاحب‏نظران ضمن قبول این حقیقت که صنعت و تکنولوژی زیربنای اقتصادی جدید و روشی برای رشد بلندمدت است، می‏توان ویژگی‏های تکنولوژی از دیدگاه صاحب‏نظران را به طور خلاصه بدین شرح برشمرد:
۱-ابزاری است برای تبدیل منابع طبیعی به کالاهای قابل استفاده و مفید؛
۲- وسیله‏ای برای تغییر کنترل شرایط محیطی؛
۳- عاملی است برای ایجاد تغییرات اجتماعی؛
۴- منبعی است برای افزایش ثروت؛
۵-نیرویی است برای اثرگذاری آگاهانه بر فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی؛
۶- کالایی است قابل دادوستد در بازار؛
۷- در جهان امروز کلید اصلی توسعه قلمداد شده است؛
۸- یگانه راه حیاتی برای رشد بلندمدت؛
۹- ایجاد دانش انحصاری برای بهره‏مندان؛
۱۰-اعطاء‏کننده اقتدار قدرت و تسلط اتکاء‏ناپذیر؛
۲-۱-۳ ویژگی‏های تکنولوژی
یکی از ویژگی‏های تکنولوژی تغییر آن است. تکنولوژی هرگز ساکن نمی‏ماند و هیچ گاه به تعادل نمی‏رسد. دو نیروی مهم تکنولوژی را به سمت تغییر سوق می‏دهد؛ اول منطق درونی علم و تکنولوژی است.تکنولوژی هرگز آن قدر کامل نیست که نتوان آن را بهبود بخشید و دانش جدید تکنولوژی‏های احتمالی نو را به همراه خواهد داشت. نیروی دوم اقتصاد است.
تکنولوژی سلاحی قاطع برای توسعه اقتصادی است. تکنولوژی در دو جهت تغییر می‏کند؛ عملکرد بالاتر و ارضاء خواسته‏های بالقوه و همواره رو به افزایش انسان.
ضیاء‏الدین سردار ویژگی‏های اصلی تکنولوژی‏های بومی را به شرح زیر برشمرده است:
۱-سرمایه‏اندوز و کاربر باشد؛
۲- در مقیاس کوچک باشد و عامل انسانی را در نظر بگیرد؛
۳- در جهت تولید کالاها و خدمات مناسب برای مصرف در مقیاس کلان باشد نه برای تجملات فردی؛
۴- به طور کلی باید مبتنی بر فرآیندهای ساده باشد؛
۵-باید متکی به استفاده از مواد محلی باشد نه مواد وارداتی؛
۶- انرژی‏اندوز باشد نه انرژی‏بر؛
۷- از منابع انرژی محلی و دستیاب نظیر خورشید، باد، آب و گاز استفاده کند؛
۸- باید زندگی تعاونی و کمک متقابل را ارتقاء دهد، نه این که انگلی و ویرانگر باشد و شهر بزرگ را به جمعیت روستایی وابسته کند؛
۹- عاری از خشونت و مبتنی بر استفاده معتدل و مداوم باشد، نه این که نسبت به ویرانی سریع محیط زیست بی‏تفاوت بماند؛