گسترش پادکست‌ ها؛ آیا پادکست‌ ها به زودی جای برنامه‌ های رادیویی را می‌گیرند؟

گسترش پادکست‌ها باعث جایگزینی پادکست‌ها، به جای رادیو می‌گردد؟

پادکست‌‌ها در چند سال اخیر، تبدیل یکی از بزرگ‌ترین جنبه‌های سرگرمی شده‌اند. این برنامه‌ها نه تنها مخاطبان بسیاری را به خود جلب نموده‌اند؛ بلکه توانسته‌اند تبدیل به یکی از مهم‌ترین زمینه‌های آموزشی-انگیزشی شوند. گسترش بیشتر به دلیل سهولت استفاده و دسترسی پیدا کردن به آن‌هاست. بماند که به سادگی می‌توان آن‌ها را پخش کرد و از اطلاعات گسترده‌ی آن‌ها استفاده نمود.

چه بسیار شغل‌ها که از پادکست‌ها ایده گرفته‌اند و چه بسیار افراد که هدف زندگی خود را بر اساس رهنمودهای برنامه‌های پادکستی چیده‌اند. در چند سال اخیر، معمولا یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرگرمی بوده است؛ که در آن مخاطبان به راحتی ویدیوهای آموزشی و سرگرم‌کننده‌ای را مشاهده می‌نمایند، خود به تولید محتوای صوتی یا ویدیویی می‌پردازند و درآمد کسب می‌نمایند.

استفاده از یوتیوب بسیار ساده است. این مهم‌ترین دلیل کسانی‌ست که یوتیوبر نامیده می‌شوند و از گستره‌ی دانشی که در این نرم‌افزار کاربردی نهفته است، استفاده می‌نمایند. اما چرا این روزها پادکست‌ها حتی از برنامه‌های یوتیوبی نیز مخاطب بیشتری کسب نموده‌اند؟ مشخص است! پادکست‌ها حتی از برنامه‌های یوتیوبی نیز راحت‌تر در دسترس قرار دارند و می‌توان به تولید آن پرداخت.

از سویی، گسترش پادکست‌ها گاهی باعث نگرانی تولیدکنندگان برنامه‌های رادیویی شده است. منتهی سوالی که این‌جا ایجاد می‌‌شود این است که آیا واقعا پادکست‌ها قصد جانشینی بر جای برنامه‌های رادیویی را دارند؟ با ادامه‌ی مقاله و بررسی دقیق این مطلب همراه ما باشید.

چرا پادکست‌ها تا این حد گسترش پیدا کردند؟

• ساده بودن

اگر دلیل اصلی گسترش پادکست‌ها را از یک پادکستر بپرسید، بدون شک به شما خواهد گفت که استفاده از این برنامه‌ها ساده است، نیاز به تخصص خاصی ندارد، همیشه در دسترس است و می‌توان در هر زمان وهر مکان به آن گوش داد. این امر که به تطابق‌پذیری بالای پادکست‌ها معروف است؛ را می‌توان دلیل اصلی گسترش پادکست‌ها دانست.

• جلب توجه اسپانسرها

از سویی، افزایش چشمگیر مخاطبان این برنامه‌ها باعث شده است که شرکت‌های اسپانسر، توجه بیشتری به این برنامه‌ها نشان دهند. تبلیغات در پادکست‌ها، بخصوص برای بسیاری از مشاغل کوچک مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این، بسیاری از تولید کنندگان محتواهای رادیویی به پادکست‌سازی گرویده‌اند و ساخت برنامه‌های رادیویی را فراموش نموده‌اند.

هزینه کم

بعلاوه نسبت به برنامه‌های رادیویی کمتر است. همین دلیل باعث می‌شود که تهیه‌کنندگان و تولیدکننده‌های برنامه‌های رادیویی، شیفته‌ی تولید پادکست گردند. یکی دیگر از دلایل این امر، این‌ است که پادکسترها نیازی به کسب پروانه‌های دولتی ساخت برنامه ندارند و حتی کسانی‌که در این کار آماتور هستند نیز می‌توانند وارد این عرصه شده و به تولید محتوا بپردازند.

این تنها گوشه‌ای از دلایل اصلی رغبت بسیاری از تولید کنندگان برنامه‌های رادیویی، به پادکست‌هاست. فرهنگ شنیدن پادکست، با سرعتی سرسام‌آور دارد تمامی جهان را به خود جلب می‌کند و به عنوان یک فرهنگ فراگیر، باعث تغییر سبک زندگی و علایق بسیاری از افراد می‌گردد.آن‌چنان که درصد بالایی افراد، حداقل یک‌بار در زندگی خود به پادکست‌ها گوش سپرده‌اند.

دسترسی آسان

از وب‌ جهان‌گستر هم نگوییم که چنان افراد را به خود درگیر نموده است، که موجب شده است در هر خانه حداقل یک وسیله‌ی ارتباط اینترنتی، از گوشی تلفن همراه گرفته تا لپ‌تاپ و کامپیوتر وجود داشته باشد. این امر، گسترش پادکست‌ها را به مراتب بسیار ساده می‌کند. پادکست‌ها در هر زمانی در دسترس هستند. می‌توانید آن‌ها را دانلود کنید و حتی در زمانی‌که هیچ دسترسی به شبکه‌های اینترنتی نداشتید، به آن‌ها گوش فرا دهید.

این عوامل را معمولا مهم‌ترین دلایل گسترش پادکست‌ها می‌دانند. درست مانند مومی که وقتی در دست می‌گیرید، شکل دست شما را به خود می‌گیرد؛ تطابق‌پذیری بالای پادکست موجب می‌شود که با هر سبک زندگی، بتوانید آن را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود بگنجانید، به آن گوش فرا دهید و خود، یکی از مخاطبین پر و پا قرص پادکست‌ها شوید.

آیا واقعا پادکست‌ها دارند جای برنامه‌های رادیویی را می‌گیرند؟

این حقیقت دارد که بسیاری از تولیدکنندگان برنامه‌های رادیویی، تمایل بیشتری به ساخت پادکست‌ها پیدا نموده‌اند. این هم درست است که سبک تجاری پادکست‌ها، شباهت بسیاری به برنامه‌های رادیویی دارد. منتهی بستگی دارد که ما چه دیدگاهی نسبت به عبارت ‘جایگزینی’ یا ‘جای برنامه‌های رادیویی را گرفتن’ داشته باشیم! اگر بخواهیم استقبال از برنامه‌های رادیویی را با دوران طلایی آن‌ها مقایسه کنیم، بله!

پادکست‌ها تا حد زیادی مخاطبان را به جای برنامه‌های رادیویی، به سمت خود جلب می‌نمایند:

منتهی پیشرفت تکنولوژی رابطه‌ی مستقیمی با تغییر سبک زندگی و علاقمندی‌های افراد دارد. پرسیدن این سوال، درست مانند این است که تلفن‌های همراه لمسی را با تلفن‌های دکمه‌ای تشبیه کنیم و بگوییم یکی از آن‌ها، جایگزین دیگری شده است. مسلم است که تلفن‌های لمسی، راحت‌تر قابل استفاده هستند و تکنولوژی بیشتری را در خود جای می‌دهند.

اما هم‌چنان بسیاری از برندهای تلفن همراه، به ساخت تلفن‌های همراه دکمه‌ای ادامه می‌دهند. دلیل آن هم این است که این تلفن‌ها معمولا ارزان‌تر هستند، برای بسیاری از افراد راحت‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند و افراد بسیاری به آن‌ها علاقه نشان می‌دهند. با این‌حال، این حقیقت که تلفن‌های همراه لمسی مخاطب بیشتری دارد را تغییر نمی‌دهد. طبیعت انسان، به این گونه است که خود را با پیشرفت تکنولوژی وفق می‌دهد.

اگرچه مقایسه‌ی رادیو و پادکست، به دلیل تعصب بسیاری از افراد بر روی برنامه‌های رادیویی، گاهی به نتیجه نمی‌رسد. مسئله این‌ است که درست مانند مثال تلفن‌های لمسی و دکمه‌ای، گوشی‌های تلفن لمسی شکل تحول‌ یافته و پیشرفته‌ی تلفن‌های همراه دکمه‌ای هستند. درست همان‌طور که انسان پیشرفته و هوشمند امروز، با انسان عصر حجر تفاوت دارد؛ نمی‌توان کاملا ادعا کرد که پادکست‌ها جای برنامه‌های رادیویی را گرفته‌اند.

پادکست ها حاصل تحول برنامه‌های رادیویی و تطابق آن‌ها با تکنولوژی روز هستند

پادکست‎ها، درست مانند گوشی‌های لمسی که حاصل تحول گوشی‌های دکمه‌ای هستند؛ حاصل تحول برنامه‌های رادیویی و تطابق آن‌ها با تکنولوژی روز هستند. پادکست‌ها، شکل پیشرفته و تحول‌یافته‌ی برنامه‌های رادیویی پیشین هستند و اگر بخواهیم از دید منطق به این قضیه نگاه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که مسلما بیست سال آینده، پادکست‌ها نیز تحول می‌یابند و شکل جدیدی به خود می‌گیرند.

این اقتضای پیشرفت علم است که به مرور زمان، یک شکل تولید محتوا کم کم با استقبال کمتری روبرو شود و اشکال جدیدی از تولید محتوا جای آن‌ها را بگیرند. البته بسیاری در این زمینه، میزان مخاطبان برنامه‌های رادیویی را با پادکست‌ها مقایسه می‌نمایند. اما مقایسه‌ی میزان مخاطبان این دو زمینه‌ی تولید محتوا، درست مانند مقایسه‌ی سیب با پرتقال است! همان‌طور که بسیاری از افراد به پرتقال علاقه دارند، افراد بسیار زیادی نیز سیب را ترجیح می‌دهند.

این امر، کاملا به علاقمندی‌های مخاطبین برنامه‌ها بستگی دارد:

علاوه بر این، بسیاری از علاقمندان به پادکست‌ها، کاملا حساس عمل می‌کنند و تنها سبک خاصی از برنامه‌ها را انتخاب می‌کنند. ممکن است درباره‌ی برنامه‌های رادیویی، این امکان وجود نداشته باشد. بنابراین هم پادکست‌ها و هم برنامه‌های رادیویی، دارای مزایا و معایبی هستند که در هنگام مقایسه‌ی این دو پلتفرم، به چشم می‌آیند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که پادکست‌ها نمی‌توانند کاملا جای برنامه‌های رادیویی را بگیرند. درست زمانی‌که شبکه‌های تلویزیونی کابلی وارد میدان شدند و بسیاری از افراد گمان می‌کردند که برنامه‌های شبکه‌ای تلویزیون کاملا کنار خواهند رفت و چنین نشد؛ این امر به احتمال زیاد درباره‌ی پادکست‌ها نیز صدق کند. این امر، کاملا به علاقمندی‌های مخاطبین برنامه‌ها بستگی دارد.

نمی‌توان ادعا کرد که پادکست‌ها کاملا جایگزین برنامه‌های رادیویی شده‌اند:

در این زمان که افراد، به جای تلاش برای برقراری ارتباط با شبکه‌های رادیویی، چند اپیزود از برنامه‌های پادکست را دانلود می‌کنند و در ماشین به آن گوش می‌دهند، نمی‌توان ادعا کرد که پادکست‌ها کاملا جایگزین برنامه‌های رادیویی شده‌اند؛ چرا که هنوز هم بسیاری از افراد در اتومبیل خود علاقه‌ی زیادی به برنامه‌های رادیویی نشان می‌دهند

. بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که پادکست‌ها کاملا برنامه‌های رادیویی را کنار می‌زنند. اگرچه بسیاری از افراد، به جای این‌که مجبور شوند به موضوعات منتخب تولیدکنندگان برنامه‌های رادیویی گوش دهند، ترجیح می‌دهند میان طبقه‌بندی‌های نامحدود برنامه‌های پادکست گشتی بزنند و پادکست منتخب خود را دانلود کرده و گوش دهند؛ باز هم نمی‌توان منکر علاقمندان بسیار برنامه‌های رادیویی شد.

هرچند نمی‌توان این امر را هم نادیده گرفت که شنوندگان پادکست، ترجیح می‌دهند وقت خود را صرف برنامه‌ای کنند که خودشان روی انتخاب موضوع آن کنترل داشته‌اند. پس مهم است که به این امر، که پادکست رادیو نیست، دقت کنیم! پادکست‌ها، برنامه‌های رادیویی نیستند. دلیل گسترش پادکست‌ها نیز هم همین است.

سخن پایانی

پادکسترها نیازی به پرداخت پول، برای ایجاد یک ایستگاه رادیویی و حضور در یک زمان خاص در این ایستگاه‌ها ندارند. این امر درباره‌ی شنوندگان پادکست نیز صدق می‌کند. کنترل کامل پادکست، بر عهده‌ی شنوندگان آن است؛ که چه زمانی بخواهند به برنامه گوش دهند و چه مکانی را برای گوش به پادکست ترجیح دهند. این آزادی عمل اهمیت بسیاری در روند گوش دادن به پادکست‌ها دارد و معمولا شنوندگان پادکست، از این قابلیت برنامه‌های پادکست خوششان می‌آید.

بماند که پادکست‌ها، پلتفرم‌های متعددی مانند اسپاتیفای، اپل پادکست، پاکت کست و… دارند؛ که فرد بر اساس علاقه‌ی خود آن را انتخاب می‌کند. به عبارتی، پادکست‌ها کاملا توسط مردم ساخته می‌شود و برای مردم نیز در فضای اینترنت قرار می‌گیرند. این کاملا درست است که به مرور زمان، هم شکل برنامه‌های رادیویی و هم پادکست‌ها، تغییر خواهد کرد.

اما نباید این نکته را فراموش کرد که رادیو، قرار نیست به این زودی در سایه فرو رود و محو گردد. پس مقایسه‌ی این پادکست‌ها و رادیو و ادعای این‌که پادکست‌ها قرار است جای برنامه‌های رادیویی را بگیرند، کار درستی نیست. چرا که با وجود برتری‌های هر یک از این متدهای تولید محتوا، هر یک مورد علاقه‌ی جامعه‌ی گسترده‌ای هستند و نمی‌توان ادعا کرد یکی از آن‌ها کاملا جای دیگری را خواهد گرفت.